Jak wygląda rehabilitacja po operacji haluksa

Haluks – inaczej paluch koślawy – to jedna z najczęściej spotykanych deformacji przedstopia. Pacjenci z haluksem mogą odczuwać nie tylko ból miejscowy, ale i promieniujący całym łańcuchem kinematycznym (w stopie, kolanie, biodrze, kręgosłupie). Obecnie jedyną skuteczną metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny.

Jak wyglądają pierwsze chwile po operacji?

Pacjent może zacząć chodzić już kilka godzin po zabiegu. Konieczne jest jednak założenie ortezy, która kieruje obciążenie na piętę, odciążając tym samym przódostopie operowanej stopy. Ze względu na zwiększoną wysokość części piętowej ortezy, but dla przeciwnej, nieoperowanej stopy powinien mieć grubszą podeszwę lub koturn. Pozwoli to zniwelować różnicę w długości kończyn dolnych i tym samym uniknąć utykania i wtórnego przeciążenia kolana, biodra i kręgosłupa. Jeśli pacjent ma problemy z utrzymaniem równowagi, może korzystać z kul łokciowych. Musi też pamiętać, że nie wolno moczyć operowanej kończyny.

Proces rehabilitacji

Gdy pacjent ma jeszcze założone szwy  rozpoczyna się okres gojenia rany i trwa około dwóch tygodni. Przez pierwsze dwa tygodnie po zabiegu powinien unikać nadmiernego przeciążania operowanej kończyny. Fizjoterapeuta w niedługim czasie po zabiegu może też wykonać u pacjenta drenaż limfatyczny lub nakleić specjalne plastry (kinesiotaping) stymulujące odpływ chłonki.  Wskazane jest również wykonywanie ćwiczeń zakresu ruchu w stawie skokowym oraz lekkich ćwiczeń angażujących mięśnie kończyny dolnej.

Od 2 do 6 tygodnia  u pacjenta jest wskazane włączenie biernych i czynnych ruchów w stawie śródstopno-paliczkowym palucha – w granicach tolerancji bólowej. Kontynuowane są też wówczas ćwiczenia w obrębie kończyny dolnej, ale dalej bez obciążania pierwszego promienia stopy.

Pomiędzy 6 a 12 tygodniem po operacji,  gdy RTG potwierdzi zrost kostny, pacjent może zacząć nosić normalne obuwie (początkowo na grubszej podeszwie). Rehabilitacja w tym okresie ukierunkowana jest na ćwiczenia palucha tj. przywrócenie ruchomości pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego – mobilizacje stawu (oprócz artrodezy!), naukę poprawnego obciążania stopy z udziałem pierwszego promienia stopy, m.in. przez kokontrakcję mięśnia piszczelowego tylnego i strzałkowego długiego, wzmacnianie głębokich mięśni stóp, aktywacja mięśnia odwodziciela palucha, ćwiczenia „krótkiej stopy”, ćwiczenia rozciągające mięśnie łydki, reedukację chodu – trening fazy podporowej od kontaktu pięty z podłożem po odbicie z palucha, ćwiczenia poprawiające czucie głębokie (propriocepcję) i stabilność kończyny dolnej oraz mobilność łańcuchów mięśniowo-powięziowych w zależności od potrzeb.

W trzecim miesiącu po zabiegu  chód pacjenta powinien być już płynny, symetryczny i wydolny. Możliwy jest pełny powrót do aktywności zawodowej, w tym do lekkich prac fizycznych. Pacjent zwykle już po upływie 12 tygodni może rozpocząć treningi dynamiczne, takie jak bieganie czy taniec.

_{Opracowała Monika Rusinek}