Profilaktyka przede wszystkim!

– Regularna kontrola swojego stanu zdrowia, a także wczesne wykrywanie ewentualnych zmian pozwalają na szybszą interwencję, a to z kolei zwiększa szanse na skuteczne leczenie – przypomina Iwona Karasowska-Stepaniak, zastępca dyrektora ds. medycznych Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

O dostępnych programach profilaktycznych opowiadała ona na łamach Życia Podkarpackiego. Dziękujemy redakcji za zgodę na publikację również na naszej stronie.

  Profilaktyka jest kluczowa nie tylko dla indywidualnego dobra pacjenta, ale i dla całego systemu zdrowia.

– Przede wszystkim jest ważna w perspektywie zdrowia pacjenta. Regularna kontrola swojego stanu zdrowia, a także wczesne wykrywanie ewentualnych zmian pozwalają na szybszą interwencję, a to z kolei zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Na jakie programy profilaktyczne powinniśmy zwrócić uwagę?

– Obecnie Narodowy Fundusz Zdrowia proponuje kilka programów. Jednym z nich jest program profilaktyki raka szyjki macicy, czyli cytologia skierowana do kobiet w wieku od 25 do 64 lat. Można ją wykonać co 3 lata (a poza programem najlepiej raz w roku, w dowolnej poradni ginekologicznej).

Są jeszcze inne programy skierowane wyłącznie do kobiet?

– To między innymi program profilaktyki raka piersi, czyli mammografia. Jest skierowany do kobiet w wieku 45 – -74 lata, które spełnią jedno z kryteriów: w ciągu ostatnich 2 lat nie miały mammografii w ramach profilaktyki zdrowotnej, zakończyły okres 5 lat od leczenia chirurgicznego raka piersi i pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii lub zakończyły leczenie raka piersi i 5-letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu. W dwóch ostatnich przypadkach zaleca się przeprowadzenie takiego badania raz w roku.

To wszystko?

– Nie. Narodowy Fundusz Zdrowia proponuje również program badań prenatalnych dla kobiet w ciąży. Na pierwszą wizytę w ramach programu należy się udać po otrzymaniu skierowania od lekarza prowadzącego ciążę. Skierowanie powinno zawierać informacje o wieku ciąży w tygodniach. Następnie kobieta przechodzi w poradni nieinwazyjne badanie diagnostyczne oraz badanie biochemiczne. Na ich podstawie lekarz podejmie decyzję dotyczącą dalszego postępowania – jeśli zajdzie taka potrzeba i pacjentka wyrazi na to zgodę – skieruje ją na badania inwazyjne (pobranie materiału do badań genetycznych w drodze amniopunkcji, biopsji trofoblastu lub kordocentezy pod kontrolą USG).

O jakich innych programach powinniśmy wiedzieć?

– Przykładowo o tym celującym w profilaktykę raka jelita grubego. Jest on skierowany do osób w wieku od 50 do 65 lat oraz młodszych (od 40 do 49), przy czym w drugim przypadku musi zaistnieć wyjątek, że u najbliższych krewnych rozpoznano nowotwór jelita grubego oraz, że będą to osoby, które w ciągu ostatniej dekady nie miały wykonywanej kolonoskopii.

Jest również program profilaktyki chorób układu krążenia.

– Tak. Adresowany jest do osób, które mają 35 – -65 lat, u których dotychczas nie rozpoznano choroby układu krążenia oraz nie korzystały w ciągu ostatnich 5 lat z badań w ramach tego programu również u innego świadczeniodawcy. Program jest realizowany przez lekarza lub pielęgniarkę POZ, lecz nie mogą zostać nim objęte osoby, które: mają zdiagnozowaną cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, rodzinną hipercholesterolemię oraz niektóre choroby układu krążenia.

Zostają nam trzy dostępne programy.

– Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) – adresowany jest do osób: powyżej 18 roku życia palących papierosy, w tym – w zakresie diagnostyki POChP – do kobiet i mężczyzn pomiędzy 40 a 65 rokiem życia, którzy nie mieli wykonanych badań spirometrycznych w ramach programu profilaktyki POChP w ciągu ostatnich 3 lat lub u których nie zdiagnozowano wcześniej w sposób potwierdzony badaniem spirometrycznym, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy. Kolejny proponowany przez NFZ program celuje w gruźlicę. W tym przypadku odbiorcami są osoby dorosłe, znajdujące się u świadczeniodawcy na liście świadczeniobiorców pielęgniarki POZ, nieposiadające w dotychczasowym wywiadzie rozpoznanej gruźlicy, w tym w szczególności: osoby, które miały bezpośredni kontakt z osobami z już rozpoznaną gruźlicą oraz te, u których stwierdza się przynajmniej jedną z następujących okoliczności usposabiających: bezrobotny, niepełnosprawny, obciążony długotrwałą chorobą, obciążony problemem alkoholowym i/lub narkomanią, bezdomny.

I na koniec – program Recepta na Ruch.

– To program profilaktyczny wspierający pacjentów z problemami zdrowotnymi, w przypadku których zalecana jest aktywność fizyczna, mają skończone 25 lat, korzystają z aplikacji mojeIKP, a ich stan zdrowia pozwala na samodzielny czynny udział w treningu.

Gdzie pacjenci mogą znaleźć szczegóły dotyczące tych programów?

– Chociażby na bezpłatnej infolinii Narodowego Funduszu Zdrowia (800 190 590), która jest dostępna całodobowo, 7 dni w tygodniu.

_{Opracowała Monika Rusinek}